Đồng bào Dao trình diễn nghệ thuật truyền thống phục vụ du khách đến với Xuân Sơn.

Đồng bào Dao ở xã Xuân Sơn, huyện Tân Sơn còn lưu giữ được những nét văn hóa đặc trưng của dân tộc mình từ tiếng nói, chữ viết, trang phục, lễ cấp sắc, tết nhảy, múa lập tĩnh… Năm 2020, Lễ cấp sắc người Dao Tiền, xã Xuân Sơn được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận, đưa vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia.

Sinh sống ở xã Xuân Sơn hiện chủ yếu là đồng bào Dao Tiền, tập trung ở khu Dù với 60% dân số, khu Cỏi với 98% dân số. Cùng với những chủ trương, chính sách của Nhà nước hỗ trợ gìn giữ bản sắc văn hóa dân tộc, người Dao ở Xuân Sơn luôn có ý thức trong việc giữ gìn bản sắc văn hóa của dân tộc mình. Trong văn hóa, tín ngưỡng của người Dao, Lễ cấp sắc có ý nghĩa rất quan trọng, thường được gọi là quá tăng nghĩa là “qua đèn”. Đây là nghi lễ thiêng liêng, quan trọng nhất trong cuộc đời mỗi con người, với mục đích là chuyển từ giai đoạn trẻ em lên người đàn ông trưởng thành. Lễ cấp sắc đã có vị trí quan trọng trong đời sống tinh thần của người Dao, là sinh hoạt mang tính bắt buộc trong cộng đồng người Dao có truyền thống hàng ngàn đời nay. Trong những năm gần đây, nghi lễ cấp sắc của người Dao Tiền ở Xuân Sơn đã có sự cải biến cho phù hợp với điều kiện nhưng vẫn giữ được bản sắc gốc. Trong lễ cấp sắc, mỗi người Dao lại được nghe lại nguồn gốc, xuất xứ của dân tộc mình, ghi nhớ công ơn của tổ tiên, đồng thời cũng là những lời răn dạy hướng thiện, không được làm điều ác, tôn trọng bậc trên, ghi nhớ công lao sinh thành.

Để gìn giữ nét văn hóa truyền thống của đồng bào Dao, xã Xuân Sơn đã phối hợp với Trung tâm giáo dục nghề nghiệp- GDTX huyện Tân Sơn mở lớp học chữ Nôm Dao với hơn 30 học viên. Qua lớp học đã có nhiều người trẻ biết đọc, biết viết chữ Nôm Dao và khi thực hiện Lễ cấp sắc không phải mời các thầy mo, thầy cúng đọc và viết chữ Nôm Dao như trước, mà tự người Dao ở Xuân Sơn có thể thực hiện tốt việc này. Là một trong những học viên đã tham gia lớp học chữ Nôm Dao, anh Bàn Văn Tọng- Phó Chủ tịch HĐND xã Xuân Sơn chia sẻ: Bản thân mình là người Dao nên luôn có ý thức giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc, hàng ngày các thành viên trong gia đình tôi vẫn sử dụng tiếng dân tộc Dao để nói chuyện với nhau, tôi mong muốn có thêm những lớp học chữ Nôm Dao, góp phần gìn giữ bản sắc văn hóa dân tộc.

Trang phục của người Dao Tiền ở Xuân Sơn cũng rất độc đáo, công phu. Hiện nay, trong ngày lễ, Tết mọi người dân ở đây vẫn mặc trang phục truyền thống của dân tộc Dao. Nhiều hội viên phụ nữ xã Xuân Sơn đã được tham gia lớp thêu khăn, váy và học hát (Páo dung), giúp cho các chị em biết thêu váy, áo và khăn để mặc trong những ngày lễ và trở thành những sản phẩm du lịch giới thiệu với du khách đến với Xuân Sơn. Không chỉ có trang phục mà từ khi phát triển du lịch cộng đồng, những nét văn hóa đặc trưng của đồng bào Dao như những bài hát giao duyên, múa chuông, múa rùa, các loại nhạc cụ, các bài thuốc dân gian cũng được biết đến nhiều hơn. Ở khu Dù và Cỏi cũng đã thành lập các đội văn nghệ biểu diễn phục vụ khách du lịch, góp phần lưu giữ và quảng bá nét văn hóa đặc trưng của đồng bào Dao Xuân Sơn đến với du khách.

Là một trong số ít người ở Xuân Sơn đọc viết thông thạo chữ Nôm Dao, ông Đặng Thế Toàn ở khu Cỏi cho biết: Trải qua thời gian, có nhiều nét văn hóa đã bị mai một, cùng với đó là lớp thanh niên thường đi làm ăn xa nên gây khó khăn trong việc truyền dạy văn hóa Dao. Vì thế, tôi vẫn ghi chép lại những nghi lễ truyền thống bằng cả tiếng Việt và chữ Nôm Dao với mong muốn truyền dạy lại cho lớp trẻ để giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc. Mong rằng, trong hiện tại và tương lai sẽ có nhiều người tâm huyết, trách nhiệm như ông Đặng Thế Toàn để góp phần gìn giữ, phát huy, phát triển các giá trị văn hóa truyền thống.

(Nguồn: http://baophutho.vn/)