Giỗ Tổ Hùng Vương - Lễ hội Đền Hùng bắt nguồn từ thời đại Hùng Vương dựng nước và được tổ chức hàng năm từ ngày mồng 6 đến ngày mồng 10 tháng 3 âm lịch tại Khu Di tích lịch sử Đền Hùng.
Giỗ Tổ Hùng Vương - Lễ hội Đền Hùng đã trở thành lễ hội mang tính văn hoá tâm linh lớn nhất ở nước ta; hàng năm đến ngày Giỗ Tổ và tổ chức Lễ Hội, con cháu trên mọi miền Tổ quốc hành hương về với tấm lòng thành kính dâng lên Tổ tiên, tỏ lòng biết ơn công lao dựng nước của các vua Hùng và các bậc tiền nhân của dân tộc. Giỗ Tổ Hùng Vương - Lễ hội Đền Hùng đã trở thành động lực tinh thần của dân tộc Việt Nam.
Giỗ Tổ Hùng Vương - Lễ hội Đền Hùng chủ yếu gồm hai phần: Phần Lễ và phần Hội.
Về phần lễ:
– Mùng 06/3 âm lịch (ngày 06/4/2022): Lễ Giỗ đức Quốc Tổ Lạc Long Quân và Lễ dâng hương tưởng niệm Tổ Mẫu Âu Cơ.
– Mùng 10/3 âm lịch (ngày 10/4/2022):
+ Lễ dâng hương tưởng niệm các Vua Hùng ngày 10/3 âm lịch và Lễ dâng hoa tại Bức phù điêu “Bác Hồ nói chuyện với cán bộ, chiến sỹ Đại đoàn quân tiên phong”
+ Lễ dâng hương tại các di tích thờ Hùng Vương và các danh nhân, danh tướng thời Hùng Vương trên địa bàn tỉnh
– Từ mùng 01 – 05/3 âm lịch (từ ngày 01 – 05/4/2022): Lễ dâng hương của các huyện, thành, thị tại Đền Hùng.
– Mùng 07/3 âm lịch (ngày 07/4/2022): Lễ rước kiệu về Đền Hùng do các xã, phường, thị trấn vùng ven di tích.
Về Phần Hội:
Bao gồm các hoạt động hội truyền thống, được tổ chức ở quy mô phù hợp, đảm bảo an toàn phòng, chống dịch bệnh COVID-19, gồm:
– Từ mùng 01/3 âm lịch (từ ngày 01/4/2022):
+ Trưng bày chuyên đề “Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương – Hội tụ và lan tỏa” tại Bảo tàng Hùng Vương, Khu di tích lịch sử Đền Hùng
+ Trưng bày tư liệu tại Bảo tàng Hùng Vương, thành phố Việt Trì
+ Trưng bày sách, báo, tư liệu tại Thư viện tỉnh; chiếu phim phục vụ nhân dân
– Mùng 03/3 âm lịch (ngày 03/4/2022): Lễ đón Bằng công nhận Lễ hội cướp bông ném chài Đền Vân Luông, phường Vân Phú là di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia.
– Mùng 06/3 âm lịch (ngày 06/4/2022):
+ Đánh trống đồng, đâm đuống tại khu vực nhà Công Quán – Khu Di tích lịch sử Đền Hùng
+ Trình diễn Hát Xoan làng cổ
+ Trình diễn múa rối nước
– Mùng 07/3 âm lịch (ngày 07/4/2022): Biểu diễn nghệ thuật phục vụ các tour du lịch
– Mùng 08/3 âm lịch (ngày 08/4/2022): Hội thi gói, nấu bánh chưng và giã bánh giầy tỉnh Phú Thọ
– Mùng 09/3 âm lịch (ngày 09/4/2022):
+ Lễ hội truyền thống đình Hùng Lô và Lễ đón nhận Bằng công nhận di sản văn hóa phi vật thể Quốc Gia và Bằng công nhận Khu du lịch cấp tỉnh
+ Giải Bơi chải trên Hồ công viên Văn Lang
+ Tổ chức bắn pháo hoa tầm cao 15 phút tại hồ Công viên Văn Lang lúc 21h
Giỗ Tổ Hùng Vương - Lễ hội Đền Hùng đã hình thành từ rất sớm và sự tồn tại của nó luôn gắn chặt với quá trình phát triển của lịch sử dân tộc. Với truyền thống "Uống nước nhớ nguồn" và đạo lý "Ăn quả nhớ người trồng cây", các Vua Hùng cùng các vợ, con, các tướng lĩnh, các nhân vật liên quan thời kỳ Hùng Vương luôn được nhân dân ở các làng, xã trên phạm vi cả nước tôn thờ.
Hội đền Hùng không chỉ thu hút khách thập phương đến dự lễ bởi những nét sinh hoạt văn hoá đặc sắc mà còn ở tính thiêng liêng của một cuộc hành hương trở về cội nguồn dân tộc của các thế hệ người Việt Nam. Ðến hội, mỗi người đều biểu hiện một tình thương yêu, lòng ngưỡng mộ về quê cha đất tổ. Ðây là một tín ngưỡng đã ăn sâu vào tâm thức mỗi con người Việt Nam, cho dù họ ở bất cứ nơi đâu.
