Hát Xoan Phú Thọ là di sản văn hóa phi vật thể đại điện của nhân loại

Sáng nay (8/12/2017) tại đảo Jeju Hàn Quốc, Hội nghị lần thứ 12, Ủy ban liên chính phủ về bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể của UNESCO đã chính thức đưa Hát Xoan Phú Thọ ra khỏi tình trạng bảo vệ khẩn cấp và trở thành Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại. Đây là trường hợp đầu tiên trên thế giới, một di sản văn hóa phi vật thể được đưa ra khỏi danh sách cần bảo vệ khẩn cấp và  ngay sau đó được ghi danh để rồi  trở thành di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.

Đoàn đại biểu tỉnh Phú Thọ tham dự Hội nghị lần thứ 12, Ủy ban liên chính phủ về bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể của UNESCO tại Hàn Quốc

Tham dự hội nghị và đón nhận tin vui này có các đồng chí: Hoàng Dân Mạc - Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh; Hà Kế San - Ủy viên BTV Tỉnh ủy, Phó Chủ tịch UBND tỉnh; Hoàng Việt Anh - Ủy viên BTV Tỉnh ủy, Trưởng Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy; lãnh đạo một số sở, ngành của tỉnh. Dự hội nghị còn có lãnh đạo Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch cùng các chuyên gia - những người đã sát cánh với tỉnh Phú Thọ trong việc bảo tồn, gìn giữ Hát Xoan trong suốt những năm qua.

Dự thảo quyết định trình tại kỳ họp 12 - Ủy ban liên chính phủ về bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể của UNESCO họp nêu rõ: Hát Xoan không còn cần phải bảo vệ khẩn cấp nhờ những nỗ lực gần đây của cộng đồng địa phương và Chính phủ đã phục hồi sức sống của nó một cách đáng kể, kể từ khi di sản được đưa vào Danh sách cần bảo vệ khẩn cấp năm 2011. Cụ thể năm 2009, cả tỉnh Phú Thọ chỉ cón 4 Phường Xoan với khoảng 100 đào và kép hơn một nửa là trên 60 tuổi, hoạt động không thường xuyên. Thì nay, các Phường đã có gần 200 thành viên với độ tuổi trung bình là 35. Trên 60 nghệ nhân kế cận được đào tạo bài bản, đủ khả năng truyền dạy các tiết mục Hát Xoan. Số lượng thanh thiếu niên tham gia phát triển nhanh và rộng khắp tại nhiều địa phương trong và ngoài tỉnh.

Từ những thông tin trong Hồ sơ Hát Xoan Phú Thọ,  Ủy ban liên chính phủ về bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể của UNESCO cho rằng: Đề nghị của Việt Nam về Hát Xoan Phú Thọ đáng được xử lý như trường hợp ngoại lệ và kinh nghiệm thu được từ việc đánh giá của Ủy ban có thể được đưa vào để cân nhắc đề xuất sửa đổi Hướng dẫn thực hiện Công ước. Đề cử này đáp ứng các tiêu chí để đưa Xát Xoan vào Danh sách di sản văn hoá phi vật thể đạ diện của nhân loại.

Ủy ban liên chính phủ về bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể của UNESCO nhấn mạnh: Đây là một ví dụ, một bài học thực tiễn tốt và khích lệ sự đối thoại với các cộng đồng trên toàn thế giới về bảo vệ di sản văn hoá phi vật thể; đồng thời để tôn vinh các nghệ nhân, khuyến khích họ trao truyền kiến thức cho thế hệ trẻ, đưa Hát Xoan lan tỏa sức sống trong cộng đồng.

Trên cơ sở đánh giá đúng thực trạng, chỉ rõ những nỗ lực cố gắng của địa phương và phân tích đánh giá Hát Xoan ở nhiều góc độ, Ủy ban liên chính phủ về bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể của UNESCO quyết nghị với sự đồng thuận rất cao của các quốc gia thành viên, đưa Hát Xoan Phú Thọ, Việt Nam ra khỏi Danh sách di sản văn hoá phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp và ghi danh Hát Xoan Phú Thọ, Việt Nam vào Danh sách di sản văn hoá phi vật thể đại diện của nhân loại.

Phát biểu tại kỳ họp thứ 12 - Ủy ban liên chính phủ về bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể của UNESCO, đồng chí Hoàng Dân Mạc - Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh đã nhấn mạnh đến quyết tâm của cộng đồng 4 phường Xoan, chính quyền và nhân dân tỉnh Phú Thọ của Việt Nam đã hết sức nỗ lực để bảo vệ khẩn cấp Hát Xoan Phú Thọ trong suốt những năm qua. Đồng chí Bí thư Tỉnh ủy trân trọng cảm ơn Ủy ban liên chính phủ và các Quốc gia thành viên của Công ước đã ghi nhận sự cố gắng nỗ lực đó và đồng ý với đề nghị của tỉnh về việc đưa Hát Xoan ra khỏi tình trạng bảo vệ khẩn cấp và ghi danh vào danh sách di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại năm 2017.

Đồng chí Bí thư Tỉnh ủy nhấn mạnh: “Vào thời khắc này, cộng đồng Hát Xoan tại Phú Thọ và các cộng đồng khác ở Việt Nam đang theo dõi và chắc hẳn sẽ vô cùng phấn khởi vì việc ghi danh này chính là sự đánh giá khách quan các biện pháp bảo vệ mà cộng đồng đã cùng nhau sáng tạo, thực hiện trong 6 năm qua, đáp ứng được mong muốn của họ. Chúng tôi cảm ơn các tổ chức phi chính phủ, các chuyên gia ở Việt Nam và quốc tế đã chia sẻ với chúng tôi những kinh nghiệm quý báu về bảo vệ di sản trong đời sống đương đại hết sức giá trị. Di sản Hát Xoan Phú Thọ ngày nay càng gắn bó chặt chẽ hơn với Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương (Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại, 2012) và thờ cúng tổ tiên của người Việt, và với nhiều di sản khác ở Việt nam.Chúng tôi cam kết sẽ nỗ lực bằng tất cả các phương tiện thích hợp, phát huy vai trò cộng đồng chủ thể di sản, tiếp tục tổ chức thực hiện các biện pháp bảo vệ di sản theo tinh thần công ước 2003 của UNESCO, đảm bảo cho di sản Hát Xoan Phú Thọ được bảo vệ và phát huy giá trị một cách bền vững.”

Cùng với hát Xoa Phú Thọ, trong ngày làm việc hôm nay, UNESCO cũng chính thức ghi danh Bài Chòi trung bộ Việt Nam vào danh sách di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.

Nguồn: phutho.gov.vn