Lễ hội rước Voi truyền thống Đình Đào Xá năm 2018 sẽ diễn ra trong 3 ngày, từ ngày 14 đến ngày 16/3/2018 (tức từ ngày 27 đến ngày 29 tháng giêng năm Mậu Tuất). Lễ hội được tổ chức với những nghi thức truyền thống được bảo tồn và lưu giữ, với những giá trị lớn về văn hóa tâm linh, mang đậm tính nhân văn sâu sắc, Lễ hội Đào Xá được Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể cấp Quốc gia năm 2017.

Lễ hội rước Voi truyền thống Đình Đào Xá

Đình Đào Xá – ngôi đình cổ được xây dựng từ Vua Lê Gia Tông (1674 – 1675) hiện thờ Hùng Hải Công, em thứ 19 của Vua Hùng – Người được Vua Hùng cử đến cai quản vùng Tam Giang, nơi giao nhau của 3 con sông: Sông Đà, Sông Thao, Sông Bứa, gắn liền với địa danh của các địa phương: Đào Xá, Hưng Hóa, Thọ Văn. Hùng Hải, kết hôn với Trang Hoa đã lâu mà chưa có con. Trong 1 lần Ngài cùng Trang Hoa du xuân từ Thọ Văn sang Đào Xá dựng lầu nghỉ lại một đêm. Sau đó bà Trang Hoa thụ thai sinh hạ được 3 người con trai. Ngay sau khi sinh hạ, bà Trang Hoa hóa thân, Hùng Hải ở vậy cùng dân khai phá đất đai, nuôi dạy 3 con trai khôn lớn trưởng thành. Ông trao lại vùng đất này cho 3 con cai quản, còn mình lui về vùng Sông Nhị trấn giữ. Do có công lớn dạy dân trị thủy, trồng cấy, chăn nuôi, xây dựng xóm làng trù phú, Vua Hùng ban cho ông hai thớt Voi. Trước khi chia tay về xuôi, Hùng Hải Công giao lại trọng trách cai quản vùng Tam Giang cho ba con trai đã trưởng thành và dẫn đôi Voi về Đào Xá làm lễ tạ 3 lần rồi từ biệt.

Nhằm tri ân công đức của ông, dân làng lập đình thờ và tôn ông làm Thành hoàng. Hằng năm cứ mỗi độ xuân về, dân làng lại mở hội rước voi trong ba ngày từ 27 đến 29 tháng Giêng với các tập tục, nghi lễ, diễn xướng dân gian, tri thức dân gian nhằm tưởng nhớ, tri ân công đức của Đức thánh phụ Hùng Hải Công. Với những giá trị lịch sử, Lễ hội rước Voi đình Đào Xá đã trở thành một lễ hội lớn trong vùng, một điểm nhấn trong “Chương trình về miền lễ hội cội nguồn dân tộc Việt Nam” của xã Đào Xá nói riêng và huyện Thanh Thủy nói chung.
Lễ hội Đào Xá được tổ chức hàng năm gồm phần lễ và phần hội. Phần lễ tiến hành rước voi, hương án, long báu, bài vị, hòm sắc và tế Thành hoàng. Phần hội được tổ chức với nhiều trò chơi dân gian như đánh vật, cướp gà, lấy nước, giã gạo, kéo lửa nấu cơm thi… Toàn bộ lễ hội là hướng về cội nguồn, ca ngợi công đức các vị thần, những người có công với dân với nước và cầu cho “Quốc thái dân an”, mưa thuận gió hòa, mùa màng tươi tốt, cuộc sống ấm no, hạnh phúc. Tuy năm nay Lễ hội tổ chức không có phần Hội do địa phương tập trung nguồn lực, nhân lực thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM, phấn đấu xã trở thành xã NTM vào thánh 10/2018 nhưng với mỗi người dân địa phương, đây cũng là dịp dâng hương tưởng nhớ các bậc tiền nhân đã có công dựng nước, dựng làng, cầu phúc, cầu may, cầu cho mưa thuận gió hòa, mùa màng tốt tươi, dân an, nước thịnh. Với những nét độc đáo đó, năm 1990 Đình Đào Xá được xếp hạng Di tích lịch sử văn hóa cấp Quốc gia và năm 2017, Lễ hội Đào Xá được Bộ văn hóa Thể thao Và Du lịch công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia. Đây vừa là niềm vinh dự, tự hào, đồng thời cũng là trách nhiệm của người dân Đào Xá trong việc bảo tồn, gìn giữ và phát huy giá trị lễ hội của địa phương. Ông Nguyễn Văn Lộc khu 11, xã Đào Xá cho biết: “qua các phương tiện thông tin của tỉnh, huyện và xã đưa tin về 17 lễ hội trên cả nước được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia, trong đó có Lễ hội Đào Xá, bản thân tôi và nhân dân làng Đào rất vui, phấn chấn và tự hào lắm. Đây thực sự là phần thưởng xứng đáng cho các thế hệ người dân vùng đất cổ Khuất Động Liêu xưa, nay là xã Đào Xá đã có công gìn giữ, bảo tồn nét văn hóa truyền thống đặc sắc của dân tộc…”

Lễ hội Đào Xá phản ánh những giá trị lịch sử, những sinh hoạt văn hóa, tín ngưỡng nông nghiệp lúa nước, tín ngưỡng thờ thủy thần của cư dân vùng đất Tổ gắn với không gian văn hóa Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương. Những tín ngưỡng đó được thể hiện rõ nét qua việc chuẩn bị các lễ vật, các nghi lễ, các trò chơi trong lễ hội. Để giữ gìn và phát huy những giá trị tinh thần đã đạt được, Đảng bộ và chính quyền và nhân dân xã Đào Xá tiếp tục đẩy mạnh các hoạt động bảo tồn, quản lý, tổ chức Lễ hội Đào Xá, giới thiệu và quảng bá di sản phục vụ du khách, du lịch ngay chính trên quê hương mình. Phát huy nội lực, tăng cường những biện pháp tích cực để quản lý, bảo vệ, tuyên truyền huy động mọi nguồn lực để tu bổ, tôn tạo và phát huy giá trị của di sản văn hóa theo Nghị quyết của Đảng bộ huyện Thanh Thủy đã đề ra. Đồng thời chú trọng tới việc giáo dục truyền thống, phát huy bản sắc văn hóa dân gian, tạo điều kiện để người dân được tham gia sáng tạo và hưởng thụ các sản phẩm văn hóa, đáp ứng nhu cầu tâm linh, tín ngưỡng và nâng cao mức hưởng thụ văn hóa tinh thần cho nhân dân. Bên cạnh đó, chính quyền xã Đào Xá phối hợp với các lực lượng chức năng tăng cường quản lý không để các trò chơi mang tính chất cá cược diễn ra trong lễ hội để đảm bảo an ninh trật tự tại địa phương, góp phần xây dựng một lễ hội văn minh, lành mạnh, vui tươi, an toàn và tiết kiệm.

Ông Nguyễn Xuân Quang – Phó Chủ tịch UBND xã Đào Xá cho biết thêm: Lễ hội Đào Xá là một trong những điểm nằm trong chương trình du lịch về nguồn nhằm mang đến cho người dân cách thức tiếp cận cội nguồn, lịch sử của cha ông một cách thiết thực và sinh động, góp phần giáo dục truyền thống uống nước nhớ nguồn cho thế hệ hôm nay và mai sau. Được công nhận là di sản văn hóa phi vật thể cấp Quốc gia chúng tôi xác định đây là cơ hội để lễ hội không chỉ được bảo tồn mà còn tiếp tục phát triển hơn nữa trong cộng đồng dân cư. Đi liền với niềm vinh dự, tự hào ấy chúng tôi sẽ đẩy mạnh công tác tuyên truyền, quảng bá di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia để nâng cao ý thức trách nhiệm của các cấp, các ngành và toàn xã hội trong bảo tồn, gìn giữ giá trị di sản trong đời sống cộng đồng…”

Lễ hội Đào Xá – Di sản văn hóa phi vật thể cấp Quốc gia được tổ chức hàng năm nhằm thể hiện sự tôn kính của nhân dân đối với các bậc thánh nhân đã có công với dân với nước. Lễ hội cũng đã trở thành điểm du lịch văn hóa tâm linh, là điểm dừng chân lý tưởng của du khách thập phương khi về với Đào Xá nói riêng và huyện Thanh Thủy nói chung.

Nguồn: http://thanhthuy.phutho.gov.vn